Kötüniyet Tazminatı

Kötüniyet Tazminatı Nedir?

4857 sayılı İş Kanunun 17. Maddesine göre kötü niyet tazminatı“18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında ödenen tazminat”  olarak tanımlanmıştır. 

Bu düzenlemeye rağmen hangi hallerin kötüniyetli sayılacağı İş Kanunu’nda açıkça belirtilmemiştir. Ancak Kanunun gerekçesine baktığımızda kanun koyucu tarafından kötüniyetli feshe ilişkin çeşitli örneklerin verilmiş olduğunu görüyoruz. İşçinin, işvereni hakkında şikâyette bulunması, işçinin işvereni aleyhine dava açması, işçinin işvereni aleyhine şahitlik yapması vb. hallerde işverenin iş akdini feshetmesi kötüniyetli kabul edilmiştir. . Nitekim yerleşik Yargıtay kararlarını da incelediğimizde iş akdinin bu tür eylemler nedeni ile feshedildiğinin kanıtlanması halinde Yüksek Mahkeme’nin iş akdinin kötüniyetli olarak feshedildiğini kabul ederek kötüniyet tazminatına hükmedilmesine dair vermiş olduğu kararları görmekteyiz.

Kötüniyet tazminatını gerektirecek halleri, sözleşmenin sona ermesinde işverenin objektif iyiniyet kuralları ve dürüstlük ilkesi dışında davranması ile hakkın kötüye kullanılmasından kaynaklı haller olarak tanımlayabiliriz.

Bu özellikli tazminat türünde dikkat edilmesi gereken husus, iş güvencesi kapsamında olan işçilerin, yani işyerinde 30 kişiden veya daha fazla işçi çalışan işyerlerindeki en az 6 aylık kıdemi olanların kötüniyet tazminatından yararlanma haklarının bulunmamasıdır.

Kötüniyet Tazminatına ilişkin bir başka önemli ve dikkat edilmesi gereken konu da tazminat talep edilebilecek iş sözleşmesinin belirsiz süreli ve İş Kanunu’nun 10. maddesi gereği, iş akdine konu işin “sürekli iş” olmasıdır. Kanun koyucu süreksiz işlerde İş Kanunu md. 17’nin uygulanmayacağını açıkça belirtmektedir. İş Kanunu 10. maddesindeki “nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere ise sürekli iş denir” tanımındaki iş sürekli iştir. Aksi yorumla, 30 günden az süren işler süreksiz işlerdir.

Kötüniyet tazminatı ayrı bir tazminat türü olarak belirlenmiş olduğundan işçinin iş akdinin sona ermesi ile hak kazanabileceği diğer tazminat ve alacak hakları, bu tazminatın talep edilmesini etkilemeyecektir. Yani kıdem tazminatına veya ihbar tazminatına hak kazanmasına rağmen bu tazminatları ödenmemiş olan işçiler, bu alacaklarını ayrıca talep etme hakkına sahiptirler. Mahkemece kötüniyet tazminatına hükmedilirken, ödenmemiş olması ve talep edilmesi halinde ihbar ve kıdem tazminatına ve diğer işçilik alacaklarına da hükmedilecektir. 

Kötüniyet Tazminatı Tutarları Nasıl Belirlenir?

Kötü Niyet Tazminatı çalışanın işyerindeki kıdemine göre hesaplanır. 

Çalışanın;

İşyerindeki kıdemi 6 aya kadar olanlar için 2 hafta x 3 = 6 haftalık,

İşyerindeki kıdemi 6 aydan 1,5 yıla kadar olanlar için 4 hafta x 3 = 12 haftalık,

İşyerindeki kıdemi 1,5 yıldan 3 yıla kadar olanlar için 6 hafta x 3 = 18 haftalık,

İşyerindeki kıdemi 3 yıldan fazla olanlar için 8 hafta x 3 = 24 haftalık ücreti tutarındadır.

Ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32'nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulacaktır.